Του Παναγιώτη Στάθη
Την ημερομηνία της ιστορικής δίκης για την τραγωδία των Τεμπών αναμένεται να ανακοινώσει άμεσα η Εισαγγελία της Λάρισας, εκκινώντας ουσιαστικά τη διαδικασία για την δικαστική εκκαθάριση μιας υπόθεσης που πληγώνει βαθιά την ελληνική κοινωνία. Η ημερομηνία αναμένεται να είναι τον ερχόμενο Φεβρουάριο ή Μάρτιο, τότε δηλαδή που θα συμπληρώνονται 3 χρόνια από τον τραγικό χαμό των 57 επιβαινόντων.
Η αίθουσα που θα φιλοξενήσει τη δίκη βρίσκεται στο συνεδριακό χώρο Γαιόπολις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που μεταμορφώνεται, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις.
30 μεταφραστές
Έτσι, σε μία προσπάθεια να μην βρεθούν… χαμένοι στη μετάφραση - όπως συνέβη στην υπόθεση των υποκλοπών που η καθυστέρηση είχε οδηγήσει σε επ’ αόριστον αναβολή - οι αρμόδιες αρχές έχουν ήδη επιστρατεύσει περισσότερους από 30 μεταφραστές προκειμένου να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η μετάφραση περίπου 1.500 σελίδων, στις οποίες περιλαμβάνονται το κλητήριο θέσπισμα και πρόταση του εισαγγελέα Λάμπρου Τσόγκα, ώστε να επιδοθούν μεταφρασμένα στην ιταλική γλώσσα στα δύο κατηγορούμενα στελέχη της Hellenic Train.
Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια της ανάκρισης είχαν μεταφραστεί ήδη κάποια από τα ουσιώδη έγγραφα της ογκωδέστατης δικογραφίας που φθάνει στα 200 GB, ενώ αν συμπεριληφθούν και επουσιώδη στοιχεία όπως βίντεο και συνομιλίες από σημεία που δεν αφορούν το δυστύχημα ξεπερνάει τα 590 GB. Είναι δε σαφές ότι η μη μετάφραση των εγγράφων γεννά σοβαρά ζητήματα ακυρότητας της διαδικασίας.
36 κατηγορούμενοι
Συνολικά 36 κατηγορούμενοι θα καθίσουν στο εδώλιο για ευθύνες ή παραλείψεις στην τραγωδία των Τεμπών. Η δικαστική έρευνα, σε βάθος επταετίας, ανέδειξε ευθύνες που ξεκινούν από τον σταθμαρχείο Λάρισας και φτάνουν μέχρι την ανώτατη εποπτεία του σιδηροδρομικού συστήματος.
Τον Μάρτιο του 2023, λίγες ημέρες μετά το δυστύχημα, απολογήθηκε πρώτος ο 59χρονος σταθμάρχης Λάρισας, που έστειλε την επιβατική αμαξοστοιχία στη λάθος γραμμή. Μαζί του κατηγορήθηκαν:
* οι δύο συνάδελφοί του σταθμάρχες που αποχώρησαν πρόωρα από τη βάρδια
* ο προϊστάμενος Επιθεώρησης Λάρισας που τον τοποθέτησε στο νευραλγικό πόστο και
* τα τρία μέλη της Τριμελούς Επιτροπής Μετατάξεων του ΟΣΕ, τα οποία ενέκριναν τη μετάταξή του παρά το όριο ηλικίας.
Συνολικά, ο πρώτος "κύκλος" της ανάκρισης αριθμούσε 7 κατηγορούμενους.
Το καλοκαίρι του 2023, η δικαστική πραγματογνωμοσύνη κατέδειξε ότι η παντελής έλλειψη συστημάτων ασφαλείας στο δίκτυο (σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, ETCS) συνδέεται με τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης 717. Το έργο, που έπρεπε να ολοκληρωθεί το 2016, παραδόθηκε μόλις τον Αύγουστο του 2023.
Για τις παραλείψεις αυτές κατηγορήθηκαν 16 στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ, ανάμεσά τους πρώην πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι, που υπηρέτησαν την περίοδο 2016–2023.
Η έρευνα επεκτάθηκε και σε πρόσωπα του ΟΣΕ. Δέκα διευθυντικά στελέχη και προϊστάμενοι τμημάτων βρέθηκαν αντιμέτωποι με κατηγορίες για την απουσία των συστημάτων ασφαλείας. Δύο από αυτούς κατηγορούνται και για τη μετάταξη του σταθμάρχη. Με την ομάδα αυτή, ο αριθμός των κατηγορουμένων ανέβηκε στους 33.
Τον Φεβρουάριο του 2024, η ανάκριση στράφηκε προς την Hellenic Train, την εταιρεία που προέκυψε από την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Κατηγορήθηκαν δύο Ιταλοί αξιωματούχοι της εταιρείας – ο τότε διευθύνων σύμβουλος και ένα διευθυντικό στέλεχος – για ανθρωποκτονία και σωματικές βλάβες από αμέλεια. Έτσι, οι κατηγορούμενοι έφτασαν τους 35.
Τον Ιούλιο του 2024 ασκήθηκε ποινική δίωξη στην πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Οι παραλείψεις που της αποδίδονται σχετίζονται με την αδειοδότηση και την εποπτεία της λειτουργίας του σιδηροδρόμου, παρά το ότι γνώριζε τις ελλείψεις ασφαλείας ήδη από το 2017. Με την προσθήκη αυτή, ο αριθμός έκλεισε στους 36 κατηγορούμενους.
Οι 33 για κακούργημα
Από τους 36 κατηγορούμενους, οι 33 βαρύνονται με το κακούργημα της διατάραξης συγκοινωνιών και σειρά πλημμεληματικών πράξεων, ενώ τρία πρόσωπα αντιμετωπίζουν μόνο πλημμελήματα.
Ειδικότερα, 33 κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν το αδίκημα της επικίνδυνης παρέμβασης στη συγκοινωνία μέσων σταθερής τροχιάς με ενδεχόμενο δόλο με επικίνδυνες για την ασφάλεια της συγκοινωνίας πράξεις, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων, τη βαριά σωματική βλάβη μεγάλου αριθμού ανθρώπων και τη σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας, τη δυνατότητα κινδύνου περισσότερων προσώπων και τη δυνατότητα κοινού κινδύνου για ξένα πράγματα, τελεσθείσας και κατ’ εξακολούθηση και από κοινού.
Σε βαθμό πλημμελήματος οι 33 αντιμετωπίζουν κατηγορίες της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή, της βαριάς σωματικής βλάβης από αμέλεια, από υπόχρεο κατά συρροή, και της απλής σωματικής βλάβης από αμέλεια, από υπόχρεο κατά συρροή.
Για τα πλημμελήματα αυτά, μαζί με αυτό της παράβασης καθήκοντος, βρίσκονται αντιμέτωπα τα δύο στελέχη της Hellenic Train, ενώ μόνο το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος αντιμετωπίζει μία κατηγορουμένη, μέλος της Τριμελούς Επιτροπής Μετατάξεων του ΟΣΕ.
Για τα αδικήματα αυτά προβλέπονται ποινές από δύο έτη έως και ισόβια κάθειρξη. Ειδικότερα, το αδίκημα της διατάραξης συγκοινωνιών, όταν η πράξη έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο ανθρώπων, επισύρει ισόβια κάθειρξη. Τα πλημμελήματα της ανθρωποκτονίας και των σωματικών βλαβών από αμέλεια, επειδή στην υπόθεση αυτή είναι κατά συρροή, μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε ποινή οκτώ ετών όσους τελικά καταδικαστούν γι’ αυτά, ενώ η παράβαση καθήκοντος τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών.
250 δικηγόροι και δεκάδες μάρτυρες
Την πολυπρόσωπη δίκη των Τεμπών συμπληρώνει ο μεγάλος αριθμός δικηγόρων και μαρτύρων. Συγκεκριμένα, πληροφορίες αναφέρουν πως στους 250 ανέρχεται ο αριθμός των συνηγόρων των κατηγορουμένων αλλά και των δικηγόρων υποστήριξης κατηγορίας.
Στα ίδια επίπεδο αναμένεται να κυμανθεί και ο αριθμός των μαρτύρων που θα κληθούν για εξέταση στη δίκη. Ήδη ο αριθμός των μαρτύρων κατηγορητηρίου είναι 150 (τόσους εξέτασε ο εφέτης ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης), ενώ αναμένεται να αυξηθεί καθώς θα δηλώσουν στο δικαστήριο καταλόγους με μάρτυρες τόσο οι κατηγορούμενοι όσο και οι συγγενείς των θυμάτων.