γράφει ο Πολύκαρπος Αδαμιδης
Με εκτενές άρθρο του Ria Novosti η Μόσχα παρουσίασε την θέση της για την πρόσφατη συμφωνία ένταξης Σουηδίας-Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ που επετεύχθη με την Τουρκία να άρει το βέτο όταν της δόθηκαν τα ανταλλάγματα που ζητούσε.
Ανταλλάγματα τα οποία στην Ελλάδα επιχείρησαν να τα υποβαθμίσουν αλλά εν τέλει ήταν πολύ σημαντικά.
Το ρωσικό κρατικό κανάλι μάλιστα λέει χαρακτηριστικά:
«Στην Αθήνα καταλαβαίνουν ότι τα συμφέροντά τους μπορεί να γίνουν το επόμενο φυλλάδιο με αντάλλαγμα την πίστη του Ερντογάν προς την Δύση».
Η Μόσχα προειδοποιεί την Ελλάδα, πως όπως η Δύση εγκατέλειψε τους Κούρδους για χάρη του Ερντογάν το ίδιο θα πράξει και με την Ελλάδα, η οποία έχει δείξει κάτι παραπάνω από «διαθέσιμη».
Οι Κούρδοι μάλιστα είναι η πολλοστή φορά που χρησιμεύουν ως «Ιφιγένεια» για τους Αμερικανούς.
Τους θυσιάζουν όποτε θεωρούν ότι μπορούν να τους χρησιμέψουν για να επαναφέρουν τους Τούρκους στο δυτικό στρατόπεδο.
Σημειώνεται ότι το Ria Novosti ως κρατικός ειδησεογραφικός φορέας απηχεί τις απόψεις και τις θέσεις του Κρεμλίνου.
«Η αλλαγή της θέσης της Τουρκίας στο θέμα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ήταν θέμα χρόνου.
Λίγοι περίμεναν ότι θα συμβεί τόσο σύντομα, αλλά υπήρχε ακόμη λιγότερη αμφιβολία ότι ήταν αναπόφευκτο.
Και με τη μεγαλύτερη ανησυχία αυτά τα γεγονότα παρατηρούνται όχι μόνο στο Κουρδιστάν και την κουρδική διασπορά, αλλά και στην Ελλάδα.
Το περασμένο Σάββατο, οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες ανέφεραν τη σύλληψη ενός κατασκόπου, του Μοχάμεντ Αμάρ Αμπάρα, ο οποίος εργαζόταν για τους Έλληνες ομολόγους τους.
Φέρεται ότι ο επιχειρηματίας, υπό το πρόσχημα εμπορικών δραστηριοτήτων, έμαθε και μετέδωσε στην Αθήνα πληροφορίες για τον τουρκικό στρατό, τους Σύρους πρόσφυγες στη χώρα και τους υποστηρικτές της FETÖ, μιας οργάνωσης οπαδών του Φετουλάχ Γκιουλέν , τον οποίο ο Ερντογάν θεωρεί οργανωτή του πραξικοπήματος του 2016.
Γενικότερα, η αντιπαράθεση Τουρκίας- Ελλάδας διαρκεί περισσότερο από έναν αιώνα.
Δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες που έχουν ήδη ξεχάσει στην Αθήνα για το πώς επιτεύχθηκε η ανεξαρτησία της χώρας με τις προσπάθειες όχι μόνο του ελληνικού λαού αλλά και του ρωσικού Στρατού και την Συνθήκη της Αδριανούπολης, η οποία de facto εξασφάλισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας που προήλθε ως το αποτέλεσμα του πολέμου μεταξύ της Ρωσικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1828-1829.
Μας ενδιαφέρουν πολύ περισσότερο τα γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών.
Η ωρολογιακή βόμβα που άφησε προσεκτικά η Βρετανία με τη μορφή του Κυπριακού εμποδίζει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας εδώ και σχεδόν 40 χρόνια.
Εκμεταλλευόμενη το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο (το οποίο υποστηρίχθηκε από την Ελλάδα), η Τουρκία πήρε τον έλεγχο του βόρειου τμήματος του νησιού.
Αυτή η συγκυρία λειτουργεί ως σοβαρό εμπόδιο στο δρόμο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση – η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η ίδια μέλος της ΕΕ , αλλά η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση στη Λευκωσία.
Εξάλλου, το 2014 το ΕΔΔΑ υποχρέωσε την τουρκική πλευρά να πληρώσει στους Κύπριους συνολικά 90 εκατ. ευρώ, κάτι που αναμενόμενα αρνήθηκε η κυβέρνηση Ερντογάν.
Μετά από αυτό, άλλαξε επανειλημμένα τη θέση του για το πρόβλημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: είτε δήλωνε ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται πλέον για αυτό, είτε χαρακτήρισε στρατηγικό στόχο την ένταξη στην ΕΕ. Άλλωστε η Τουρκία βρίσκεται 23 χρόνια στο καθεστώς του υποψηφίου.
Τα τελευταία χρόνια, αυτή η ιστορία έχει παίξει με νέα χρώματα. Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, γεωλόγοι στη Λεκάνη του Λεβάντε ανακάλυψαν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, με αρκετά από αυτά να βρίσκονται στην θαλάσσια οικονομική ζώνη της Κύπρου.
Αλλά ακόμη και χωρίς αυτά τα αποθέματα, το νησί έχει ενδιαφέρον από άποψη της ενεργειακής ασφάλειας καθώς σχεδιάζεται να κατασκευαστεί ο EastMed, ο αγωγός φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω της επικράτειάς του, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να εξασφαλίσει την προμήθεια καυσίμων της Μέσης Ανατολής στην Ευρώπη.
Για να γίνει αυτό, η Ελλάδα ανέπτυξε ενεργά επαφές με άλλες χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα με το Ισραήλ και ακόμη και με την Αίγυπτο .
Ένα άλλο θέμα στο οποίο οι επίσημοι σύμμαχοι αντιτίθενται μεταξύ τους είναι η διαμάχη για τα νησιά του Αιγαίου .
Η Άγκυρα είναι πεπεισμένη ότι η Ελλάδα παραβιάζει το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης. Στην Αθήνα, με τη σειρά τους, οι ισχυρισμοί αυτοί θεωρούνται «νομικά, ιστορικά και πραγματικά αβάσιμοι».
Εν ολίγοις, η ελληνική πλευρά θέλει να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα που γειτνιάζουν με τα νησιά κατά τα 12 μίλια κάτι που επιτρέπει η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας προκειμένου να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που υπάρχουν εκεί.
Η Τουρκία δεν υπέγραψε αυτό το έγγραφο, επομένως, η Άγκυρα προτιμά να αναφέρεται στο μνημόνιο κατανόησης με τη Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, που συνήφθη το 2019.
Αυτή η συμφωνία, με τη σειρά της, δεν αναγνωρίζεται πλέον από τις ελληνικές αρχές, επειδή πιστεύουν ότι παραβιάζει τα δικαιώματά τους στην πλούσια σε πόρους θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης. Μετά την υπογραφή του, ο Λίβυος πρέσβης μάλιστα εκδιώχθηκε από την Αθήνα.
Η θέση της Ελλάδας στο θέμα αυτό υποστηρίχθηκε επανειλημμένα από την Αίγυπτο και το Ισραήλ, καθώς και από τη Γαλλία , που πραγματοποίησαν κοινές ναυτικές ασκήσεις.
Για να κατανοήσουμε γιατί αυτά τα ζητήματα είναι τόσο σημαντικά για την Τουρκία, αξίζει να θυμηθούμε πως θεωρεί τον εαυτό της.
Αν μερικές φορές η Ρωσία κατηγορείται για την έλλειψη εθνικής ιδέας, τότε ο Ερντογάν έχει τρεις από αυτές.
Μέχρι πρόσφατα, η σημερινή τουρκική ηγεσία προσπαθούσε εξίσου ενεργά να προωθήσει τις έννοιες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, του νεοοθωμανισμού και του παντουρκισμού για εσωτερικούς και εξωτερικούς καταναλωτές, αλλά η πρώτη ιδέα έχει χάσει τη θέση της λόγω των περιστάσεων που περιγράφονται παραπάνω.
Ως μέρος της νεο-οθωμανικής πολιτικής του, ο Ερντογάν βλέπει τη Μέση Ανατολή ως δική του αυλή και αυτοκρατορική κληρονομιά, έτσι η Άγκυρα δέχεται ως εχθρότητα τις προσπάθειες της Αθήνας να δημιουργήσει επαφές με τις αραβικές χώρες.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι από την άλλοτε κυριαρχία της Πύλης , τα πρώην βιλαέτια έχουν ισχυροποιηθεί σημαντικά και δεν έλκονται ιδιαίτερα από την προοπτική της περιφερειακής ηγεσίας μιας εθνικά ξένης Τουρκίας.
Ορισμένοι παίκτες, όπως η Σαουδική Αραβία και, σε μικρότερο βαθμό, η Αίγυπτος, θα ήθελαν να δουν τους εαυτούς τους ηγέτες στον αραβικό κόσμο. Πετυχαίνουν ακόμη και κάποια επιτυχία σε αυτόν τον τομέα, αλλά έχοντας το βλέμμα στη Ρωσία.
Με την εφαρμογή της έννοιας του Μεγάλου Τουράν, ο Ερντογάν κάνει το καλύτερο: τα τελευταία χρόνια, η ενσωμάτωση των τουρκικών λαών κερδίζει δυναμική, το Μπακού κινείται ιδιαίτερα ενεργά πιο κοντά στην Άγκυρα.
Αλλά και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας (ιδιαίτερα το Καζακστάν ) επίσης δεν εγκαταλείπουν αυτό το έργο.
Δεδομένου ότι αυτή η ιδέα συνεπάγεται, αν όχι ένα κράτος, τουλάχιστον μια κοινότητα «από τη Μεσόγειο έως τη Θάλασσα Laptev», η Ρωσία παρακολουθεί στενά τις ενέργειες της Τουρκίας προς αυτή την κατεύθυνση.
Η εφαρμογή οποιασδήποτε από αυτές τις ιδέες θα απαιτήσει τεράστιο κόστος από τις τουρκικές αρχές και την οικοδόμηση μιας ισχυρής οικονομίας.
Και εδώ η βάρκα των φιλοδοξιών του Σουλτάνου συντρίβεται εξαιτίας ενός πληθωρισμού ρεκόρ 70%, που απειλεί όχι μόνο την εφαρμογή στρατηγικών μεγάλης κλίμακας, αλλά και τη νίκη του Ερντογάν στις εκλογές, που απέχουν λιγότερο από ένα χρόνο.
Ωστόσο, υπό το φως της τρέχουσας αναταραχής και των προσπαθειών της Ευρώπης να βρει μια εναλλακτική λύση στο ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, η πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους υπόσχεται τεράστια οφέλη για την Άγκυρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση των υφιστάμενων εσωτερικών προβλημάτων.
Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία υπερασπίζεται με τόσο ζήλο την ιδιότητά της ως ο κύριος κόμβος καυσίμων στο νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ προσπαθεί επίσης να γίνει ανεξάρτητος προμηθευτής.
Επιδιώκοντας αυτό, συμπεριφέρεται σαν ανεξάρτητη από το ΝΑΤΟ, πυροβολώντας προς όλες τις μεριές τόσο στις διαμάχες με την Ελλάδα όσο και στο θέμα της ένταξης στη συμμαχία Φινλανδίας και Σουηδίας, που αναγκάζονται να κάνουν παραχωρήσεις και οι ΗΠΑ αναγκάζονται να παρακολουθούν τέτοιες ενέργειες που απειλούν την ενότητα της Δύσης.
Στην Αθήνα καταλαβαίνουν ότι τα συμφέροντά τους μπορεί να γίνουν το επόμενο φυλλάδιο με αντάλλαγμα την πίστη του Ερντογάν προς την Δύση.»
